Шагналаа брэнд бараагаар авдаг тагнуулч “Зиг-Заг”

Дэлхийн 2-р дайны хамгийн өвөрмөц тагнуулчийн нэг нь Германы Абер болон Английн MI5.-ын талд зэрэг ажиллаж байсан англи эр Эдди Чапмэн юм. Францын эргээс холгүйхэн оршдог ч Англид харьяалагддаг Нормандын аралд төрсөн тэрээр дайны өмнө цэрэгт татагдаад оргон зайлж баригдан 84 хоног суугаад гарчээ. Шоронгоос суллагдсаны дараа шууд л гэмт хэргийн зам руу орж хуурамч чек хийж , мөнгөний сейф онгойлгох чиглэлээр мэргэшсэн. 1940 оны намар германчууд арлыг эзэлэхэд тэрээр хулгайн хэргээр шоронд сууж байсан. Шоронд суугаад байх хүсэлгүй тул шуудхан л германчуудад зүтгэх хүсэлтээ гаргажээ. Германы харуул хамгаалалын албанд ажиллаж байгаад жилийн дараа Францын баруун нутагт байрлах Абверийн тагнуулын сургууль руу илгээгджээ.  Барьцгүй англи эрийг тангуулын нарийн урлагт гардан сургасан багш нь сургагч-хошууч Стефан фон Грёнинг байсан. Цэмцгэр төхтэй, өндөр соёлтой, гайхалтай мэргэн бууддаг, машин, нисэх онгоц сурамгай жолоодож, европын голлох дөрвөн хэл/англи, франц, испани, итали/-ийг төгс ээзэмшсэн, японы гардан тулааны урлагийн гарамгай тулаанч герман офицер хэнэггүй англи хулгайчийг бүрэн бишрүүлж чаджээ. Хойшдоо ч гол шүтээн нь байсаар ирсэн. Офицерийн удирдлаган дор тагнуулын сургуулийг амжилттай төгссөн англи залуу Фриц гэдэг нууц нэртэй болжээ. Тэрээр холбооны хэрэгсэл ашиглах, тэсрэх бөмбөг, шүхрээр үсрэх, гардан тулаан гээд бүх хичээл дээр онц дүн авсан ч сургагч багш нь нууц илтгэлдээ “бүрэн итгэл даах хүн биш, өөрт нь ашигтай нөхцөлд амархан урваж хөрвөх магадлалтай” гэж дүгнэсэн нь голыг нь олсон болохыг Эдди-Фрицийн тагнуулын намтар батласан. 1942 оны намар тэрээр Английн Хэвилэнд хотод байрладаг “Mosquito” бөмбөгдөгч онгоцны үйлдвэрийн голлох цехүүдийг дэлбэлж устгах үүрэгтэйгээр манант аралд нууцаар шүхрээр буужээ. Халаасанд нь тухайн үедээ их мөнгө болох 1000 фунт, аюул тохиолдох үед хэрэглэх капсультай хор, үүргэвчинд нь бага оврын холбооны хэрэгсэл, тэсрэх бодис байсан. Гэсэн ч газардсан даруйдаа л “MI5” –ынханд баригджээ. Мөн баригдсан даруйдаа урвасан гэмээ хүлээж эх орныхоо төлөө зүтгэх санал тавьсан байна.

Ийнхүү Эдди-Фриц хоёр талд зэрэг ажиллах болжээ. Англичууд түүнд Зиг-Заг гэдэг нууц нэр өгчээ. Зиг-Загийн санаачилга оролцоотойгоор “MI5” нь германчуудыг хуурах төгс ажиллагааг бөмбөгдөгч онгоцны үйлдвэрт зохион байгуулсан. Тусгай ажилтнууд шөнөөр үйлдвэрт халдаж хэд хэдэн цехэд хуурамч  бөмбөг дэлбэлжээ. Маргааш нь Английн голлох хэвлэлүүдэд дэлбэрсэн үйлдвэрийн зурагтай мэдээ мэдээлэл нийтлэгдсэн. Хууран мэхлэлт амжилттай болж Авбер нь Фрицийг Төмөр загалмай одонгоор шагнаж гэрээ ёсоор Швейцарийн дансанд 110 мянган рейхсмарк/тухайн үед бэнц машин 5-10 мянган рейхсмарк байсан/-ын хадгаламж нээж өгчээ.  Бөмбөгдөгч онгоцны үйлдвэрийг “амжилттай” дэлбэлсэний дараа Авбер “итгэлт” Фрицийг Португалийн нийслэл Лиссабоноор дамжуулан Норвеги руу гаргажээ. Норвегид ажиллахдаа Англи руу нууц мэдээлэл илгээж мөн л “MI5” –аас мөнгөн шагнал авч байв. 1944 онд ахин Англид нууцаар шүхрээр бууж Лондонд суурин тагнуулаар төвхнөжээ. Эндээсээ “MI5” –ын бэлдэж өгсөн хуурамч мэдээллийг германчуудад дамжуулдаг.  Тухайн үеийн Лондон нь дайны байдалтай, бараа бүтээгдэхүүнийг картаар тарааж байсан тул мөнгө төдий л үнэтэйд тооцогдохгүй байв. Ингээд Фриц германчуудаас шагналаа ховрын бараа болох эд материалаар авах болжээ. Түүний хүсэлтийн дагуу франц хослол, хувцас, сүрчиг, итали гутал, швейцарь цаг ирэх болжээ. Мөн тагнуулын ажилд шаардлагатай гэх нэрээр Францын музейнүүдээс уран зураг, баримал зэргийг нэр заан авчруулж байжээ. Шагналд авсан бараануудаа тусгай шугмаар мөш өндөр үнээр Лондонгийн баячууд, Америкийн цэргийхэнд зардаг. Франц хослолоороо гангаран эмэгтэйчүүдийн дунд ч их амжилт олжээ. 1945 он гарч дайны төгсгөл нэгэнт тодорхой болмогц Абверээс холбоогоо тасалжээ. Мөн оныхоо хавар нь германчуудад урвасан ялыг нь хэлтрүүлэх болзолтойгоор “MI5”-аас албан ёсоор халагдсан. Дайн дуусмагч тагнуулын хэлхээ холбоогоо ашиглан Франц-Английн хооронд хил дамнасан хулгайн наймаа хийж эхэлжээ. Энэ бизнесээ 1950 он хүртэл хийж нэлээд хөрөнгө цуглуулж чадсан. 1951 онд “MI5” нь экс тагнуулаа контрабандийн хэргээр баривчлахад хөгшин Эдди өөдөөс нь “сөрсөн базаа” хийсэн. Тэрээр тагнуулийн албаны дайны үеийн бүх бүтэлгүйдлийг нь дэлгэнэ гэж шантаажилсан.  “MI5” нь илт буруу тооцоо, төлөвлөгөө  гаргаж хариуцлагагүй хандсаны улмаас маш олон ажиллагаа нь нурж хүн хүч, хөрөнгө их хэмжээгээр дэмий үрсэн байжээ. Эвгүй шахаанд орсон тагнуулын алба эцэст нь эвгүй эртэй  тохиролцсон гэдэг. Аль хэдийн хөрөнгөлөг иргэн болж Лондонгийн баячуудын эгнээнд багтсан Эдди 1954 онд баруун Германд ирж шүтээн нь болсон Стефан фон Грёнингаа хайсаар олжээ. Нацистын гэмт хэрэгтэн гэгдэн гадуурхагдаж тааруухан амьдарч байсан багшдаа байшин, машин авч өгөн жижиг бизнес эхлэх мөнгө өгч хөл дээр нь босгожээ. 1960 оны үед дурсамж номоо бичсэн нь ахин “MI5”-тай муудалцуулж тэдний шахалтаар өөрчлөн засаж хэвлүүлсэн гэдэг.
 

NUUTS.mn